2015-2016 ikasturtean, 3. mailako DBH-ko ikasle batek bideoan jaso zuen etxean egindako sodio kloruroaren (NaCl) edo gatz arruntaren kristalizazioa. Beste batzuek argazkiak egin zituzten.
2016(e)ko abenduaren 14(a)
2016(e)ko azaroaren 20(a)
John Dalton eta daltonismoa
John Dalton (1766-1844) kimikari, fisikari eta meteorologo ingelesa izan zen. Manchesterko unibertsitatean fisika eta kimika irakatsi zuen urte askotan. Fisikan gasei buruzko ikerketak sakondu zituen, meteorologiatik abiatuz. Bere izena daraman legea finkatu zuen, Dalton-en legea edo proportzio anizkoitzen legea.
Materia atomoz osatuta dagoela esan zuen eta bere teoria atomikoa formulatu zuen. Gai osatuak, elementu desberdinen atomoen konbinazioz eratzen direla esan zuen, zenbaki txiki osoek definitutako proportzioetan, baina ez zuen metodo fidagarririk atomoen konbinazio erlazioak zehaztu ahal izateko. Egoera horretan, uste izan zuen, bi elementuz –A eta B– osatutako konposatu batean, gai osatuaren formulak ahalik eta bakunena izan behar zuela: AB. Horretan oinarriturik, eta euren artean konbinatzen ziren zenbait elementuren masa atomikoak kontuan hartuta, lehenengo masa atomiko erlatiboak kalkulatzeko gai izan zen. Hala ere, gai osatuen formulei buruzko haren usteak ez ziren beti zuzenak izan. Adibidez, uste zuen uraren formula HO zela eta beraz, bere taulako zenbait masa atomiko gaizki kalkulatuak zeuden. New System of Chemical Philosophy (1808) liburuan atomoaren teoriaren
oinarriak finkatu zituen, gaur egun ezagutzen diren bezala.
Ikusmenean bazuen akats bat, diskromatopsia edo koloreak bereiz ezina. Berak deskribatu eta aztertu zuen, bere omenez, daltonismo izenaz ezagunagoa den arazo hori.
Ikusmenean bazuen akats bat, diskromatopsia edo koloreak bereiz ezina. Berak deskribatu eta aztertu zuen, bere omenez, daltonismo izenaz ezagunagoa den arazo hori.
Ikusi ere Biografia de John Dalton
2016(e)ko urriaren 23(a)
Anbarra eta elektrizitatea
Pertsonek aspalditik dute elektrizitatearen fenomenoa aztertzeko jakin-mina. K.a. 600. urtearen inguruan Tales de Mileto (K.a. 640-548) greziar filosofoak katu-larruz igurtzi zuen anbar erretxina zati bat eta luma zatiak erakarri zituen. Anbarrari elektron (elektroi) esaten dioten grekoz, horregatik fenomeno horri elektrizitatea esaten zaio. Informazio gehiago (eta experimentuak) Materiaren izaera elektrikoa.
Anbarra erretxina fosila horia da, opakua edo erdi gardena. Batzuetan intsektuak, loreak edo hostoak izaten ditu barnean, anbarra solidotu aurretik harrapatuta geratu zirelako. Bitxiak egiteko erabiltzen da.
2016(e)ko urriaren 16(a)
Lurrazaletik handienera eta handienetik txikienera
Parke batean askaria egiten ari den gizon baten iruditik abiatuz, kamera progresiboki urruntzen da 10 zenbakiaren potentziatan (lehenengo 10 metro, gero 100 eta horrela elkarren segidan). Ondorioz, mahai-zapia puntua izatera pasatzen da, gero parkea, Lurra, Eguzki-Sistema, Esne Bidea, Talde Lokala... Espazio guztia hutsaz betetzen da. Puntu batera iritsita, kamera itzuli egiten da abiadura handian mahai-zapiraino, gizonarenganaino eta bere eskuraino, eta hartan sartzen da partikula txikiagoetara hurbilduz.
Partiendo de la imagen de un hombre en una merienda campestre, la cámara se aleja progresivamente en potencia de 10 (primero 10 metros, después 100 y así sucesivamente) de tal manera que el mantel pasará a ser un punto, después lo será el parque donde se encuentra, luego la Tierra, el Sistema Solar, la Vía Láctea, el Grupo Local... Todo el espacio se llenará de vacío. Llegado a un punto de zoom, la cámara vuelve a gran velocidad hasta el mantel, el hombre y su mano, y se va introduciendo en ella, también en potencia de 10, de tal manera que nos acerca a partículas cada vez más pequeñas.
2016(e)ko urriaren 15(a)
Handienetik txikienera
NASA-ren bidaia ikaragarria, infinituki handia denetik, adierazezina den txikienera.
Un impresionante viaje de la NASA
desde lo infinitamente grande hasta lo indescriptiblemente pequeño.
Presentación PowerPoint
desde lo infinitamente grande hasta lo indescriptiblemente pequeño.
Presentación PowerPoint
2016(e)ko irailaren 29(a)
Fluido ez newtondarrak
Bigarren Hezkuntzako hirugarren mailako ikasle batek beste esperimentu bat egin du bere etxean. Oraingoan fluido ez newtondarren propietate nagusia erakusten duen bideoa grabatu du.
Maizena fluido ez newtondarra da uretan disolbatzen denean
Fluido newtondar baten biskositatea konstantea dela esan daiteke, tenperatura zehatz batean. Aplikaturiko ebakidura tentsioaren eta lorturiko deformazioaren arteko erlazioa lineala da. Uraren biskositatea, adibidez, oso txikia da eta ez da aplikaturiko indarrarekin aldatzen. Honelakoak dira ere aire, gasolina eta ardoa, presio eta tenperatura baldintza normaletan.
Fluido ez newtondar baten biskositatea ez da konstantea. Tenperaturaren eta aplikaturiko ebakidura tentsioaren arabera aldatzen da. Ondorioz, aplikaturiko tentsioa handia denean solido gisa jokatzen du eta tentsioa txikitzean likido gisa. Honelakoak dira, adibidez, pegamentoa, hortzetako pasta eta odola.
Azken hauek ez dute Isaac Newton-en legea betetzen. Newton zioen fluido bati aplikaturiko esfortzuaren eta fluidoaren erantzunaren artean erlazio lineala zela. Baina urte batzu geroago, jokaera ez-newtondarra zuten substantziak aurkitu zituzten zientzilariek.
Fluido ez newtondarrak ez dute linealtasuna erakusten biskositatea eta zizaila esfortzuaren arten Newton-en legeak dioenez, beraz, fluido ez newtondarrak dira.
Bideo gehiago:
2016(e)ko irailaren 27(a)
Alkimia, magia edo zientzia
Alkimia Kimikaren aintzidaria da. Orain dela 2000 urte, alkimista izeneko pertsona taldea urrea fabrikatzen saiatu ziren. Berrogeitabost minutuko iraupena duen dokumental honek alkimiaren kontzeptua eta jatorria azaltzen du, perfekzioa, jainkozko jakinduria eta hilezkortasunaren sekretua lotzeko artea.
Alkimistek lau sekretu nagusi zituzten:
Alkimistek lau sekretu nagusi zituzten:
- Hilezkotarsunaren sekretua bilatu. Ia magikoa izan litekeen edabe magiko baten bilaketa, edabea edaten zuena hilezkorra bihurtuz.
- Bizitza sortu.
- Metalak urre bihurtu filosofoen arriaren laguntzaz (alkimisten ustetan arri honek urre bihurtu zezakeen edozein metal).
- Bere gizatasuna ulertu edo plan espiritual berria aurkitu. Hau da filosofoen harria aurkitzeko modu bakarra.
- Isaac Newton (zeintzilaria)
- Francesco Mazzola – Parmigianino (pintorea)
- Roger Bacon (filosofoa eta zientzialaria)
- Santo Tomás de Aquino (filosofoa eta teologoa)
- Tycho Brahe (astronomoa)
2016(e)ko irailaren 20(a)
Olio esfera
Beti pentsatzen dugu likidoek "berezko" formarik ez dutela, baina ez da horrela. Likido guztien forma naturala esfera batekoa da. Gehienetan grabitateak galarazten du eta isuritako ontziaren forma hartzea eragiten du, baina dentsitate berdineko beste likido baten barruan aurkitzen direnean, Arkimedesen Printzipioaren arabera, likidoek pisua "galtzen dute" eta orduan "berezko" forma naturala hartzen dute.
Hurrendo bideoan, olioak forma esferikoa nola hartzen duen ikusten da. Hirugarren DBHko ikasle batek bere etxean egindako esperimentua da.
Dentsitate desberdineko hiru likido nahastean, likido bakoitza bere dentsitatearen arabera kokatzen da: olioa uretan flotatzen du baina alkoholean hondatzen da. Olioaren dentsitate bera duen ura eta alkohola nahastea prestatu daiteke, olioa olioa nahaste barruan orekan egon dadin. Hau gertatzen da, pisua eta bultzada berdintzen direlako.
2016(e)ko irailaren 15(a)
Ozono geruza
Ozono-geruza estratosferan dago eta atmosferan ohi baino ozono-kontzentrazio handiagoa du. Hiru atomo oxigenoz
osatutako molekula da (O3); gizakientzat kaltegarria da arnastu ezkero, baina atmosferako goiko geruzetan mesedegarria da planetako bizidunentzat.
Bere eginkizun nagusia Lurra Eguzkitik datozen erradiazio ultramoreetatik babestea du; erradiazio ultramoreak kalte larriak eragin diezazkiguke larruazalean, okerrenean larruazaleko minbizia. Eguzki-izpiak, ozono molekulekin talka egitean, ez dira Lurrera iristen.
Azken hamarkadetan zientzialariak konturatu dira ozono-geruza gero
eta meheagoa dela; hau da, ozono-kontzentrazioa gero eta baxuagoa dela. Hori dela-eta,
handitu egin da lurrera iristen diren erradiazio ultramoreen kopurua.
Zientzialariek aztertu zuten zein zen ozono-kontzentrazioa hain nabarmenki jaistearen arrazoia eta erantzule nagusiak CFC (klorofluorokarbonatu)
konposatuak eta abioi supersonikoak zirela ondorioztatu zuten. CFC-ak
gizakiak sortutako konposatuak dira eta esprai, hozkailu eta aire
girotuko instalazioetan erabiltzen dira, gehienbat. 1987an, nazioarteko
itun bat sinatzea lortu zen, naziorik aurreratuenek 2000 urtetik aurrera
produktu horien ekoizpena eten zezaten. CFC konposatuek iraupen luzea
dutenez, urteak beharko dira neurri horien emaitzak ikusteko.
16 de septiembre, Día Internacional de la Preservación de la Capa de Ozono
NASA Earth Observatory - Antartic Ozone Hole
Ozono geruza beharrezkoa da
Ozono geruzarik gabe
Badirudi gauzak hobetuz doazela
2016(e)ko irailaren 12(a)
Stephanie Kwolek
Stephanie Kwolek (New Kensington, 1923 - Wilmington, 2014) kimikari poloniar-estatubatuarra izan zen eta Kevlar izeneko zuntza asmatu zuen.
Haur zenean, trebetasunak erakutsi zituen natura zientzietan eta, diseinugilea izan zitekeela pentsatu arren, zientzia eta matematika klaseak gogokoak zituen. Beraz, bere ikasketak zientziaren inguruan egin zituen.
1946an kimikan graduatu zen eta berehala DuPont enpresarentzat lan egiten hasi zen. Stephanie tenperatura baxuko polimeroekin lan egiten zuen, disolbatzerakoan zuntz mehetan bihurtzen zirenak. 1965ean Kevlar edo poliparafenileno tereftalamida izeneko poliamida sintetizatu zuen, 1971an patentea jaso zuen eta 1972. urtetik aurrera merkaturatu egin zuen zuntz hau.
Kevlar-a erresistentzia handiko zuntza da, urre kolorekoa eta altzairua baino bost aldiz indartsuagoa. Kable, arropa erresistente (babeserako) eta balen aurkako txalekoen fabrikazioan erabiltzen da.
Haur zenean, trebetasunak erakutsi zituen natura zientzietan eta, diseinugilea izan zitekeela pentsatu arren, zientzia eta matematika klaseak gogokoak zituen. Beraz, bere ikasketak zientziaren inguruan egin zituen.1946an kimikan graduatu zen eta berehala DuPont enpresarentzat lan egiten hasi zen. Stephanie tenperatura baxuko polimeroekin lan egiten zuen, disolbatzerakoan zuntz mehetan bihurtzen zirenak. 1965ean Kevlar edo poliparafenileno tereftalamida izeneko poliamida sintetizatu zuen, 1971an patentea jaso zuen eta 1972. urtetik aurrera merkaturatu egin zuen zuntz hau.
Kevlar-a erresistentzia handiko zuntza da, urre kolorekoa eta altzairua baino bost aldiz indartsuagoa. Kable, arropa erresistente (babeserako) eta balen aurkako txalekoen fabrikazioan erabiltzen da.
Informazio gehiago:
2016(e)ko irailaren 5(a)
Lehen Hezkuntzako haur batek baino Zientzia gehiago dakizu?
Zer tenperaturatara dago Lurreko gunea? - Zer da Pangea?
- Zein da gizakiaren jatorria?
- Eguzkiak Lurraren inguruan biratzen du?
- Dinosaurioen desagertzea gizakiak eragin zuen?
- Zer sendatzen dute antibiotikoek?
2016(e)ko abuztuaren 30(a)
DNA katearen egitura: Watson eta Crick
James Watson eta Francis Crick zientzilariek, 23 eta 36 urte zituztenean, hurrenez hurrez, Medikuntza eta Fisiologia Nobel Saria irabazi zuten 1962an "azido nukleikoen egitura molekularrari buruzko aurkikuntzengatik eta azido horiek informazio-transferentzian duten garrantziagatik".
Watson y Crick junto a uno de sus modelos de la molécula del ADN
en el Laboratorio Cavendish de Cambridge en 1953 / University of Cambridge
Informazio gehiago:
¿Sabías que Watson y Crick descubrieron que el ADN tiene forma de doble hélice?Estructura del ADN: el modelo de Watson y Crick
2016(e)ko abuztuaren 24(a)
Lurra Nazioarteko Espazio Estaziotik
2014ko apirilaren 30ean High Definition Earth Viewing (HDEV) esperimentua aktibatu zen Nazioarteko Espazio Estazioan (ISS). Esperimentu hau Europako Espazio Agentziaren (ESA) Columbus izeneko moduluaren kanpokaldean instalaturik dago eta Lurrera zuzenduta dauden definizio altuko zenbait bideo kameraz osaturik dago. Bideo kamera hauek presurizatuta eta tenperatura kontrolatua duen leku batean sartuta daude. Esperimentua aurrera doan bitartean, kamera desberdinen ikuspegiak ikusiko ditugu segidan; kamera baten eta beste baten artean, grisa eta gero beltza kolore beltza agertuko da. Esperimentu honi buruzko gehiago jakiteko sartu hemen.
Nazioarteko Espazio Estazioa non dagoen eta zer ikusten duen ZUZENEAN:
Where is the International Space Station?
International_Space_Station/Where_is_the_International_Space_Station
2016(e)ko abuztuaren 15(a)
Grace Murray Hopper
Grace Murray Hopper (New York, 1906 - Arlington, Virginia, 1992) matematikaria eta militarra izan zen. Lagunen artean Amazing Grace izena zuen.Txikitatik erakutsi zuen matematikarekiko interesa eta bere aitonak eta aitak hasieratik bultzatu zuten ikasketetan aurrera egitera, unibertsitate ikasketak egitera iritsi arte. Gainera, asko gustatzen zitzaizkion gailu mekanikoak. Emakumeentzako hainbat eskola pribatuetan ikasi zuen eta 1928an ohoreekin matematika eta fisikan graduatu zen. Ondoren, matematiketako master bat egiteko beka bat eskuratu zuen eta doktoretza egiten zuen bitartean, Vassar College eskolako (graduatu zen eskolako) matematika departamentuko laguntzaile gisa eskaini zioten lanpostua.
1943an, Bigarren Mundu Gerran, armadan parte hartzea erabaki zuen. Baimen berezi baten premia izan zuen horretarako. Teniente maila lortu zuen eta Harvardera bidali zuten Mark I konputazioko proiektuan lan egiteko. Mark I makinarako hainbat aplikazio garatu zituen; aseguru enpresa batek erabiltzen zuen makina hau garai hartan. Gerratearen amaieran, armadatik gaitzetsia izan zen, onartutako adinetik pasa baitzen, eta Harvard-en jarraitu zuen ikerlari lanetan.
 |
| Hopper eta UNiVAC I |
Armadako erreserban iraun zuen 1966 arte; erretiratu behar izan zuten, berriro ere adinez nagusiegia baitzen. Halere, urte bete beranduago armadak deitu zion, bertan erabiltzen zituzten goi mailako lengoaien estandarizazio bat egiteko. Beste 19 urte eman zituen armadan. 1973an kapitain izendatu zuten eta 1983an kontralamirante. 1986an guztiz utzi zuen armada eta Digital Equipment Corporation-eko aholkulari izatera pasa zen, foroetan parte hartuz, urtean 200 hitzaldi baino gehiago emanez eta hezkuntza programetan parte hartuz 1990 arte. Urte honetan bertan guztiz utzi zion lan egiteari.
Bere bizitzan zehar sari ugari jaso zituen, besteak beste: 40 doktoretza Honoris Causa, Teknologiaren domina nazionala, Wilbur Lucius Cross domina...
2016(e)ko abuztuaren 14(a)
Plasma-egoera
Solido, likido eta gas egoerez gain, materia beste egoera batean egon daiteke: plasma-egoera.
Plasman partikulek karga elektrikoa dute eta oso bizkor higitzen dira, gas bat balira bezala. Egoera horretan dago materia izarretan; izan ere, izarretan milioika gradu zentigradukua da tenperatura eta gasak izugarrizko abiaduran higitzen dira.
Bideo gehiago NASA Goddard
2016(e)ko abuztuaren 11(a)
Perseidak 2016
Perseiden izar-euria urtero gertatzen den fenomenoa da. Perseidak "San Lorentzoren malkoak" izenarekin ezagutzen dira ere,
fenomeno hau San Lorentzo egunaren (abuztuak 10) inguruan izaten delako.
Uztailaren 17tik abuztuaren 24 arte irauten du Perseiden ozar-izarrak. Baina ozar-izar guztiek maximo bat izaten dute eta aurtengoan Perseiden maximoa abuztuaren 12an eguerdian izango da, beraz ezingo dugu ikusi, egunez izango baita. Baina ordu batzuk lehenago eta ordu batzuk beranduago izar uxo kopurua beste egunetan baino handiagoa izaten da oraindik, beraz maximoaren inguruko gaueko orduak aprobetxatu ditzakegu: abuztuaren 11tik 12rako gauean goizaldean, eta 12tik 13rako gauaren hasieran izango dugu izar uxo gehien ikusteko aukera.
Informazio gehiago ordizia.eus/ingurumena/1785-abuztuaren-11n-eta-12an-perseida-gaua-oiangun
Informazio gehiago ordizia.eus/ingurumena/1785-abuztuaren-11n-eta-12an-perseida-gaua-oiangun
Meteoritoak 1.862. urtean aurkitutako Swift-Tuttle kometak espaziora bota zituen hauts eta hondakin solidoak dira. Kometa honek 133 urteko ziklo oso handian. Hortaz, 2.126 urtera arte ez da itzuliko, baina kometa urruti badabil ere bere lorratzean utzi dituen partikulak, izotzez eta arrokas osatuak batik bat, nahikoa dira meteoro-euria eragiteko.
2016(e)ko abuztuaren 4(a)
Alfabeto grekoa zientziatan
Greziarrek historiako lehendabiziko alfabeto osoa sortu zuten, K. a. IX. mendean feniziar alfabeto silabikoa garatuz. Alfabeto honek 24 letra ditu, bokal eta kontsonante bakoitzak ikur ezberdina duelarik.
Gaur egun oraindik erabiltzen da, egungo grezierarako edota zientzietarako, esatebaterako, matematikan poligono baten angeluak identifikatzeko, fisikan magnitude angeluarrak eta erradiazio mota desberdinak adierazteko, astronomian konstelazio baten izarren posizioa adierazteko argitasunarekiko edo biologian proteobakterien sailkapena egiteko.
2016(e)ko uztailaren 21(a)
Good Chemistry
Bideo honek lotura kimikoen oinarrizko kontzeptuak azaltzen ditu neska eta mutil baten arteko amodio istorioaren bidez. Kartoia erabili dute animazio eszenak sortzeko. Bideoaren abestiaren letrak ere garrantzia dauka, beraz adi egon!!
2016(e)ko uztailaren 20(a)
2016(e)ko uztailaren 6(a)
Marie Curie, erradiologiaren aintzindari
Maria Skłodowska-Curie zientzilaria Varsovia-n (Polonia) jaio zen 1867ko azaroaren 7an eta Passy-n (Frantzia) hil zen 1934ko uztailaren 4an.
Bere gurasoak irakasleak ziren: aita matematika eta fisika irakaslea, eta ama musika-irakaslea. Ama tuberkulosia zela eta hil zen zientzialariak hamaika urte zituen. Hamabost urterekin graduatu zen baina ezin izan zuen unibertsitatera joan emakumeentzat debekatuta zegoelako, baina eskola klandestinoetara joaten zen. 1891an Parisera joan zen eta Sorbonan kimika eta fisika ikasi zuen. Ikasle bikaina zen,
ordu asko ematen zituen ikasten. 1893an fisikan lizentziatu zen (bere ikasgelako hoberena) eta 1894an matematikan. Urte horretan bere senarra izango zena, Pierre Curie, ezagutu zuen.
Bere gurasoak irakasleak ziren: aita matematika eta fisika irakaslea, eta ama musika-irakaslea. Ama tuberkulosia zela eta hil zen zientzialariak hamaika urte zituen. Hamabost urterekin graduatu zen baina ezin izan zuen unibertsitatera joan emakumeentzat debekatuta zegoelako, baina eskola klandestinoetara joaten zen. 1891an Parisera joan zen eta Sorbonan kimika eta fisika ikasi zuen. Ikasle bikaina zen,
ordu asko ematen zituen ikasten. 1893an fisikan lizentziatu zen (bere ikasgelako hoberena) eta 1894an matematikan. Urte horretan bere senarra izango zena, Pierre Curie, ezagutu zuen.
1895ean X izpiak asmatu ziren eta 1896an erradioaktibitate naturala. Zientzialariaren doktore-tesia azken gai honetan zentratuko da.
Erradiologia arloan aitzindaria izan zen; material erradioaktiboak
ikertu zituen. Marie Curie eta bere senarrak material erradioaktiboak ikertu zituzten, uranioa batez ere, pechblenda edo uraninita forman. Urteetan zehar, pechblenda lantzen jarraitu zuten eta beste bi elementu isolatu zituzten, polonioa (1898) eta radioa. 1902an aurkikuntza berri hau erakutsi zuten eta une horretatik aurrera haien
ospea handitu baino ez zuen egin. Marie eta Pierrek atseginez aurkeztu
zuten aurkikuntza berria patenterik gabe.
1903an Pierre Curie, Henri Becquerel eta Marie Curiek Fisikako Nobel saria
jaso zuten elementu erradioaktiboekin egindako ikerketa zientifikoei
esker. Marie lehenengo emakumea izan zen sari hau lortzen eta hamabost
mila dolar jaso zituen baita ere. Hilabete batzuk geroago Marieren
senarrak katedra bat lortu zuen Sorbonako unibertsitatean klaseak emateko. 1906an
Pierre hil egiten da eta Mariek bere lekua beteko du Sorbonako
unibertsitatean. Unibertsitateko lehenengo emakume irakaslea izan zen.
1911an Kimikako Nobel saria jaso zuen radio eta polonioren aurkikuntzari eta radioaren bakartzeari esker. Orain ere ez zuen
radioaren bakartzea patentatu zientzialari guztiek aztertzeko. Marie
Curie bi Nobel Sari ezberdin lortzen lehenengo pertsona izan zen. Hemendik aurrera, radio elementuarekin egin zuen lan bere izena
zuen laborategi batean. Paris eta Varsoviako Curie Institutuak eratu zituen.
1903an Fisikako Nobel Saria eman zioten erradioaktibitatea
ikertzeagatik eta
1911n Kimikako Nobel sario jaso zuen radio metalikoa
isolatzeagatik
1934an hil zen leuzemia dela eta, segur aski urtetan zehar erradioaktibitatearekin lan egiteagatik.
2016(e)ko ekainaren 20(a)
"Enseñando a pensar"
Sir Ernest Rutherford (1871-1937), presidente de la Sociedad Real Británica y Premio Nobel de Química en 1908, contaba la siguiente anécdota:
2016(e)ko ekainaren 11(a)
Eskala atomikoa
Bruselaseko Atomium izeneko egitura 1958ko Erakusketa Unibertsala antolatu zutenean inauguratu zen. Eraikin hau André Waterkeyn arkitektoak diseinatu zuen eta 103 metroko altuera du. Hasiera
batean, sei hilabetez irauteko eraikia izan zen, baina berehala
Bruselako oso toki turistiko bihurtu zen. Manneken Pis estatuatxoarekin batera, Bruselako ikur ezagunenetako bat da.
Egitura honek burdin kristal bat irudikatzen du, 165 mila milioi aldiz handiagoa. Altzairu eta aluminiozko 9 esferaz
osaturik dago. Esfera bakoitzak 18 m-ko diametroa du (9 m-ko erradioa) eta burdin atomo bat adierazten du. Baina burdin atomo baten erradioa 1,26 Å da. Eskala atomikoan metroa oso unitate handia da eta horregatik Ångström (Å) eta nanometro (nm) unitateak erabiltzen dira:
1Å = 10^(-10) m eta 1nm = 10^(-9) m, beraz 1nm = 10 Å
Unitateen arteko zenbakizko erlazioa kontutan hartuz, esfera bakoitzaren erradioa burdin atomoaren erradioa baino 7 mila miloi aldiz handiagoa da.
Zer da bioteknologia?
Bioteknologia hitzak gero eta oihartzun zabalagoa dauka. Baina badakigu zer den?
Bioteknologia biologian, oinarritutako teknologia da eta nekazaritzan, botikan, elikaduran, ingurugiroan eta medikuntzan eragiten du gehien bat. Biologia, biokimika, genetika, birologia, agronomia, ingenieritza, fisika, kimika, medikuntza eta albaitaritza iturritzat hartzen ditu.
Hurrengo urteotan, gure ekonomietarako arlo estrategikoa izango da. EBk, bere VII. Oinarrizko egitarauaren barruan, bioteknologiari atal oso bat eman dio, gizarte eta ekonomiarako daukan garrantziagatik. Besteak beste, giza eta animalia osasunerako, nekazaritzarako, ingurugirorako eta energia berriztagarrirako.
Gure ikastetxean ikasgai berri honekin bat egin nahi izan dugu DBHko laugarren mailako biologiako ikasleekin, lehenengo aldiz laborategiko praktika berritzaileak eginez.
Términos como biotecnología hacen cada vez más eco en nuestra sociedad. ¿Pero sabemos exactamente el significado de este término?
La biotecnología es la tecnología que se basa en la biología y usada principalmente en agricultura, farmacia, ciencia de los alimentos, medioambiente y medicina. Utiliza un enfoque multidisciplinario con el uso de varias disciplinas y ciencias como biología, bioquímica, genética, virología, agronomía, ingeniería, física, química, medicina y veterinaria entre otras.
La Biotecnología es considerada área estratégica de nuestras economías para los próximos años. La UE dedica un apartado especial a la Biotecnología en el VII Programa Marco por la importancia que supone para diferentes sectores de la economía y de la sociedad, como son la salud humana, la agricultura, la salud animal, el medio ambiente y las energías limpias.
En nuestro centro hemos querido sumarnos a esta disciplina con nuestros alumnos de cuarto curso de la E.S.O. realizando por primera vez unas prácticas innovadoras con el propósito de que experimenten con esta tecnología tan en auge.
2016(e)ko maiatzaren 29(a)
¿Fuimos a la Luna?
El primer capítulo del programa Escépticos estuvo dedicado al
controvertido (más para unos que para otros) viaje del hombre a la Luna.
¿Está la gente convencida de que los seres humanos pisamos la
superficie de nuestro satélite? ¿Se trata realmente de un engaño de los
EEUU? ¿Nos creemos todo lo que circula por internet sobre este asunto?
2016(e)ko maiatzaren 25(a)
Historias sobre la tabla periódica de los elementos
"El Secreto de Prometeo y otras historias de la tabla periódica de los elementos" es un libro sobre química y la historia del descubrimiento de los elementos y sus posteriores aplicaciones.
Los diferentes elementos químicos nos llevan por todos los períodos de la historia, desvelan misterios del aire, el fuego o el agua, están detrás de trágicas epidemias, de guerras, aportan luz sobre supersticiones, nos muestra experimentos increíbles, son claves para entender el cambio climático o el futuro de nuestro planeta, los secretos de las momias, y nos hacen soñar con leyendas como la Piedra Filosofal o El Dorado.
Héroes y villanos, hazañas y crímenes, sustancias curativas y venenos, esperanza y destrucción, las contradicciones de la Tabla Periódica son las contracciones de la naturaleza del ser humano.
El autor del libro, Alejandro Navarro Yañez, fue entrevistado en el programa de divulgación científica de radio Euskadi "La Mecánica del Caracol" en septiembre de 2015.
Los diferentes elementos químicos nos llevan por todos los períodos de la historia, desvelan misterios del aire, el fuego o el agua, están detrás de trágicas epidemias, de guerras, aportan luz sobre supersticiones, nos muestra experimentos increíbles, son claves para entender el cambio climático o el futuro de nuestro planeta, los secretos de las momias, y nos hacen soñar con leyendas como la Piedra Filosofal o El Dorado.
Héroes y villanos, hazañas y crímenes, sustancias curativas y venenos, esperanza y destrucción, las contradicciones de la Tabla Periódica son las contracciones de la naturaleza del ser humano.
El autor del libro, Alejandro Navarro Yañez, fue entrevistado en el programa de divulgación científica de radio Euskadi "La Mecánica del Caracol" en septiembre de 2015.
2016(e)ko maiatzaren 23(a)
Vistas del Sistema Solar
Una aventura multimedia que desvela el esplendor del Sol, los planetas, las lunas, los cometas, los asteroides, y mucho más.
2016(e)ko martxoaren 26(a)
Periodic Videos: un vídeo para cada elemento
Periodic Videos es una tabla periódica digital donde cada elemento químico está ilustrado con un vídeo. Desarrollada por un equipo de químicos de la Universidad de Nottingham con ayuda de Brady Haran, realizador especializado en videos divulgativos, y la plataforma TEDEd, la tabla ofrece vídeos destinados a explicar los orígenes y el nombre de cada elemento, sus características, propiedades y aplicaciones en la vida real. Los vídeos están en inglés, en su mayoría con subtítulos, y su estilo
cercano y desenfadado facilita la comprensión de la información.
Periodic Videos es una web de acceso gratuito alojada en la
plataforma de TEDEd. Permite consultar y utilizar videolecciones sobre cada elemento con actividades multirrespuesta y de respuesta abierta. Los vídeos pueden consultarse también desde
la página de la Universidad de Nottingham o desde su canal en YouTube.
Harpidetu honetara:
Mezuak (Atom)